Stress, we ervaren het allemaal wel eens. Als er over stress gepraat wordt, is het vaak alsof het iets slecht is. En toch hebben we het eigenlijk best nodig. Een gezonde portie stress hebben we nodig om vooruit te komen. Het zet aan tot groei, ontwikkeling en vernieuwing. Het zorgt ervoor dat problemen opgelost worden. Vele mensen ervaren echter te veel stress. Aanhoudende stress, zonder voldoende ontspanning... De boog blijft gespannen. Het zorgt voor heel wat fysieke, emotionele en cognitieve ongemakken. Graag geef ik hier kort wat informatie over (on)gezonde stress en wat dit allemaal doet in je lichaam en hoofd.
Gezonde versus ongezonde stress
Zoals ik al aangaf, hoeft stress zeker niet negatief te zijn. We hebben allemaal wel beetje stress nodig, anders komen we tot weinig of gaan we ons vervelen.
Stress zet aan tot groei, ontwikkeling en vernieuwing. Stress zorgt ervoor dat we in actie komen en problemen opgelost worden. Een goede stressreactie kan je leven redden in gevaarlijke situaties. Het ideale niveau van stress geeft een kick, geeft je adrenaline, waardoor je efficiënter werkt.
Gezonde stress betekent dat je spanning voldoende afwisselt met ontspanning, herstel en recuperatie. zo creëer je een situatie waarin je voldoende veerkrachtig blijft.
We spreken van ongezonde stress als stress / spanning zich onvoldoende tot niet afwisselt met ontspanning. Je mag dit zien als een GAS - REM model. Gas geven als we in actie moeten komen. Adrenaline stroomt door ons lijf. Op dat moment is ons lichaam vooral bezig met dat wat 'stress' veroorzaakte. Je lichaam zal op dat moment veel minder bezig zijn met je immuniteit, je vertering, .... Daarom is het dus ook zo hard nodig om na de actie ook even op je REM te drukken. Pauze nemen. Op adem komen. Dit zal zorgen voor herstel en recuperatie. Je lichaam komt tot rust en kan zich terug even focussen op zijn basistaken: je vertering, je immuniteit, je slaap-waakritme,....
Ongezonde stress krijg je als je onvoldoende inzet of tijd maakt voor ontspanning, om op adem te komen. Je lichaam komt niet meer tot rust en herstel en verzaakt aan zijn basistaken. Je slaap-waak ritme raakt verstoort. Je wordt vaker en/of langer ziek. Je hebt allerlei kleine kwaaltjes. Je efficiëntie zal hieronder lijden. Je gaat fouten maken, vergeet belangrijke zaken, wordt prikkelbaarder naar de mensen rondom je,….
Stress, overspannenheid en burn out
Ongezonde stress kan leiden tot overspannenheid (surmenage) en uiteindelijk tot een burn out. Zoals je op onderstaande afbeelding kan zien, piekt stress keer op keer zonder echt momenten van ontspanning. De boog is te lang gespannen. We gaan door op automatische piloot, lijken wel te 'overleven'. We gaan maar voort, maken en/of vinden geen tijd voor ontspanning of weten zelfs niet meer hoe te ontspannen. Adrenaline jaagt letterlijk door je lijf, je lichaam komt niet meer tot rust en herstel, waardoor je meer en meer roofbouw pleegt op je eigen lichaam. Alle signalen dat je lichaam aangeeft, dat het niet meer gaat, lijk je te negeren. Een burn out kondigt zich aan, toch 'negeren' we vaak alle alarmsignalen.
Signalen die aangeven dat je te veel stress ervaart?
Die signalen kunnen op fysiek, mentaal, emotioneel en/of sociaal vlak zijn. Denk maar aan meer rug- of nekklachten, meer hoofdpijn of migraineaanvallen, slechter slapen, meer en/of langer ziek zijn, hartkloppingen, hyperventilatie, tintelingen in vb handen of trillingen van je oogleden, problemen met je geheugen, vergeetachtig of verstrooid zijn, een tekst keer op keer lezen en toch maar niet vatten waar het over gaat, prikkelbaarder en/of emotioneler reageren, een kort lontje of snel(ler) wenen, minder zin om met vrienden af te spreken, je meer afzonderen of cynischer zijn,...
De signalen kunnen verschillen van persoon tot persoon. Tracht aandacht te hebben voor de signalen van je lichaam. Herken dat het even niet zo goed met je gaat en pas je levensstijl aan. Niemand gaat dat voor jou doen, alleen jij kan dat doen!
" Your body knows before your mind does"
Wat kan helpen op korte termijn?
Ik ga in herhaling vallen, een aantal tips ga je zien terugkomen uit mijn eerdere blog over piekeren en mijn blog over zelfzorg.
Een tip die je al snel vooruit kan helpen. Zoek iets waarmee jij op korte termijn kan ontspannen en/of ontladen. Stel je hebt een superdrukke namiddag gehad: de éne vergadering na de andere, vele telefoontjes tussendoor, een mailbox die uitpuilt en dan kwam je baas nog langs met een herinnering aan die éne deadline.... Als je dan de werkdeur achter je sluit en los de file inrijdt, ben je mogelijks niet 'happy sunshine' als je de voordeur thuis opent... Zorg dat je dan eerst even kan ontspannen. Iets dat niet lang duurt én onmiddellijk resultaat heeft. Zoek uit wat dat voor jou kan zijn?
een blokje om wandelen?;
een kwartiertje een lekker warme douche of bad nemen? ;
even gaan loskloppen op een boksbal (helpt bij mij!! 😅);
je even in een rustig hoekje zetten en iets lezen?;
een muziekje opzetten en even meezingen en/of dansen?;
je gewoon neerzetten en beetje mijmeren, voor je uit staren,...?;
ademhalingsoefeningen doen?;
een kwartiertje yoga- of pilatesoefeningen doen?;
een mindfulness oefening of bodyscan doen?;
…
Ook hier gaat op, wat voor mij werkt, werkt niet persé voor jou, dus zoek uit wat jou ontlaadt en pas dat toe!
Dus is natuurlijk maar een lapmiddel, iets dat je snel even ontlaadt, maar daarmee ga je niet ver komen als de stress op je af blijft komen. Dan gaan we voor het meer serieuze werk moeten gaan.
Tips voor ontspanning, voor meer rust in je hoofd en je lijf:
Verzorg je slaapritme.
Beweeg voldoende en doe daarbij vooral wat jij fijn vindt: wandelen, fietsen, yoga, pilates, tennis, fitness, … Wandel tijdens je middagpauze eens blokje om. Of misschien is er wel een parkje in de buurt waar je even kan gaan wandelen?
Zorg voor rust in je hoofd en ga voldoende offline. Al dat digitale (tv, tablet, laptop, smartphone,…) zorgt voor ongelofelijk veel prikkels. Schakel dit op tijd af. Hoewel we TV kijken vaak als heel ontspannend ervaren, is dat dat niet zo voor ons hoofd.
Ga naar buiten, trek de natuur in, adem die frisse lucht in.
Breng tijd door met vrienden, familie, … dit laad je zo enorm op! Sociale contacten, een leuke babbel, een warme knuffel,… Vrienden zijn de beste superfoods! Je ervaart meer kalmte, empathie en creativiteit. Doe een praatje aan het waterfonteintje of koffieapparaat op het werk.
Eet gezond. Geniet gerust van je eten, zorg gewoon dat er genoeg fruit, groenten, water,… inzitten.
Lachen en humor: kijk naar een grappige serie of film, lees een grappig verhaal, lach samen met je vrienden of collega's, laat je aan het lachen brengen,…
Heb aandacht en zorg voor je lichaam: denk hierbij aan ademhalingsoefeningen, mindfulness, bodyscan,... wees je veel bewuster van je voelen en je lichaam. Daar zitten vaak veel antwoorden. Veel van deze oefeningen kan je ook vlotjes op je werk doen.
Wees lief en mild voor jezelf
Vertraag: vertraag, kom op adem, neem je pauzes
powernap: doe een powernap van een 20 minuutjes. Hemels!
leer 'nee' zeggen - zeker voor de pleasers en jazeggers onder ons.
Bewaak je piekergedachten - tips zie "blog: I think, I think too much?!"
Praat er over! Je zal al snel ontdekken dat jij niet alleen bent. Deel je verhaal, leer uit elkaars ervaringen, …
En wat ik misschien nog het allerbelangrijkste vind: zoek uit wat jij écht leuk vindt. Heel vaak hoor ik mensen vertellen: "vroeger...." Vroeger gingen ze voetballen met de vrienden, vroeger gingen ze naar feestjes en dansen, vroeger gingen ze 3x per week sporten, vroeger speelde ze muziek, vroeger waren ze veel creatiever bezig,.... Vroeger... maar dan kwam werk en/of gezin met alle verantwoordelijkheden erbij en verdwenen de hobby's als sneeuw voor de zon. Haal die hobby of activiteit terug van onder het stof, het gaat je zo enorm veel deugd doen!
Stress hoort bij ons leven. In gewone proporties en mooi afgewisseld met ontspanning / ontlading, behoud je je veerkracht.
Merk je toch dat je er teveel op vastloopt en je nog wel wat extra inzicht kan gebruiken in je eigen (belemmerende) patronen, maak dan zeker een afspraak. In een coaching maak ik uitgebreid tijd om te luisteren naar jouw verhaal en gaan we samen op zoek wat jou kan helpen. We gaan samen op zoek wat jouw stressbronnen en energielekken zijn, hoe jij tot rust en ontspanning komt, wat de rol van je eigen persoonlijkheid is en wat jou stress- en emotiecoping is. We zetten eerst in op herstel en recuperatie. Vertragen en op adem komen. Waar nodig staan we ook stil bij je levenspad tot hiertoe. Soms dragen we al een tijd een zware rugzak mee, hebben we ons altijd sterk gehouden. Hoe zou het zijn als we die lichter kunnen maken? Nadien gaan we op zoek naar jouw energiebronnen. Waar haal jij energie en voldoening uit. Waar zit jouw vuur. En hoe zou het zijn als we hier meer van kunnen doen?
Veel succes! 💛
Comments